دکتر فرامرز مجتهدزاده - دكتر متخصص ارتودنسی در تهران

• < قبلی
• بعدی >

رعايت بهداشت در درمان ارتودنسي

تذکر:

• این مطلب بطور اختصاصی به رعایت بهداشت در طی درمان ارتودنسی می پردازد. جهت مطالبی که به بهداشت دهان و دندان بشکل همگانی می پردازد به بخش مقالات مرتبط با سلامت دهان و دندان مراجعه فرمایید

• (براي رعايت بهداشت بيماران محترم در طي درمان ارتودنسي، يك بروشور نیز تدوين شده است. جهت دريافت نسخه چاپي اين بروشور، لطفا اينجا را كليك فرماييد.)

رعايت بهداشت عامل مهمي در كسب موفقيت در درمان ارتودنسي به شمار مي رود.توجه شما را به نكاتي جلب مي كنم كه مهم هستند:

• فقط از مسواكهاي نرم استفاده كنيد.
• توصيه مي شود كه در طول درمان ارتودنسي دو مسواك داشته باشيد كه يكي از آنها را با خود به مدرسه، محل كار، ببريد.  در تمام جلسات درمان ارتودنسي مسواك خود را به مطب بياوريد.
• بعد از هر وعدة اصلي غذا و يا بعد از خوراكيهاي شيرين حتما مسواك بزنيد.
• متخصصين، درمان بيماراني كه بهداشت را رعايت نكنند (حتي اگر نا تمام مانده باشد) قطع مي نمايند.
• حتما براي كنترل بهداشت دندانها، هر 6 ماه يك مرتبه به دندانپزشك خود مراجعه نماييد (حتي طي ارتودنسي).

تفاوت رعايت بهداشت در بيماران ارتودنسي

 بیشتر سطوح دندانها صاف هستند که  به راحتي مي توان تميز كرد. اما  از زمان شروع درمان ارتودنسي. وضع فرق مي كند. وسائل ارتودنسي به جمع شدن بيشتر مواد غذايي كمك مي كنند. اين مسئله در سيمهاي ثابت بيشتر است چون نمي توان آنها را براي مسواك زدن خارج كرد، .بنابراين لازم است تا وقت و دقت بيشتري بخرج داد. در غير اينصورت، جمع شدن مواد غذايي باعث خراب شدن دندان در اطراف وسائل مي شود كه در انتهاي درمان و پس از برداشتن وسايل به چشم خواهد آمد كه ديگر خيلي دير است. همچنين عدم رعايت بهداشت باعث تورم لثه ها خواهد شد. اين تورم باعث مي شود قسمتي از دندان زير لثه پنهان شده و از دسترس خارج شود. خونريزي از لثه ها هم علامت بيماري لثه است كه ميتواند به عفونت منجر شود.

 رعايت بهداشت پلاك متحرك

تميز كردن دندانها وقتي كه داراي پلاكهاي متحرك هستيد با حالت عادي تفاوت چنداني ندارد. فقط لازم است كه حتما پلاك را از دهان خارج كنيد.  پس از مسواك زدن دندانها با همان مسواک خود و یا یک مسواک دوم (کمکی)، همه جاي پلاک را نیز تميز كنيد. استفاده از خمير دندان یا صابون مايع براي پلاك توصیه شده است.  از جوش شيرين هم مي توان گهگاه استفاده كرد.  پلاك بايد بعد از مسواك براق و بدون كدورت و يا سفيدك باشد.

رعايت بهداشت سيمهاي ثابت

 ابتدا بطور معمول و همانند سابق دندانها را مسواك بزنيد. سپس يك بار دندانه هاي مسواك را بالاي براكتها قرار داده و با حركات لرزشي، بالاي همة براكتها را تميز كنيد (به شکل 1 مراجعه کنید). سپس دندانه هاي مسواك را زير براكت گذاشته و مثل قبل تميز كنيد. سپس با چرخش مچ دست (مثل سفت كردن پيچ با آچار). دندانه هاي مسواك را از لثه بطرف براكت بچرخانيد. در آخر هم، دندانه هاي مسواك را روي انتهاي دندان و نزديك لثه قرار دهيد. طوريكه مقداري از دندانه ها روي لثه قرار گيرند. سپس با فشار مختصري به مسواك  حركت لرزشي دهيد. طوريكه دندانه ها حركت در جا بزنند و لثه را ماساژ دهند. بعد از مسواك. براكتها بايد براق باشند و دور آنها و انتهاي دندان (كنار لثه) هيچ سفيدكي ديده نشود. ناحيه اي كه بين براكت و لثه قرار دارد بيش از نواحي ديگر نياز به دقت و توجه دارد چون آلودگي اين ناحيه هم به پوسيدگي و هم به بيماري التهاب لثه ختم مي شود. با توجه به پیچیدگی بیشتر مسواک زدن با سیمهای ثابت، پیش بینی می شود که این کار کمتر از 10 دقیقه طول نکشد.

شکل 1

نخ دندان

 پس از اينكه برنامة مسواك زدن را منظم كرديد و توانستيد با دقت و در دفعات مناسب اينكار را انجام دهيد. حتما نخ دندان را نيز به برنامه اضافه كنيد. نخ دندان هم عامل مهم و ضروري در رعايت بهداشت است. مسواك هرگز نميتواند بين دو دندان را تميز كند و دندانه هاي آن بين دو دندان نمي رود. تنها وسيله اي كه ميتواند آن قسمت را تميز كند نخ دندان است. وجود سيم براي استفده از نخ دندان مشكل ايجاد مي كند. چنانچه سيم ثابت داريد به شما توصيه مي كنم كه از نخ دندانهاي مخصوص با نام super floss استفاده كنيد.

مطابق شکل 2، این نوع از نخ دندان دارای یک سر پلاستیکی بوده که آنرا از پشت سیم عبور می دهیم، بدین ترتیب امکان کشیدن نخ دندان و تطابق آن با سطح دندان تا مجاورت لثه فراهم می شود (شکل 3).

شكل 2 

 شکل 3

 دهانشویه‌ها و سایر ابزار کمکی

 علاوه بر مسواک و نخ دندان، ابزار و مواد کمکی دیگری مانند  دهانشویه ها، مسواکهای بین دندانی، مسواک برقی و ... وجود دارند.  استفاده از این ابزار کمکی می توانند کمک خوبی باشند اما باید یادآور شد که هیچیک از این موارد  نمی توانند جایگزینی برای مسواک و نخ دندان عادی باشند. برای کسب اطلاعات بیشتر در خصوص دهانشویه ها می توانید به مقاله دیگر مراجعه کنید. 

اگر علي رغم تمامی توضیحاتی که در اینجا ارائه گردید، از روند رعايت بهداشت خود احساس رضایت نمی کنید، این امکان وجود دارد که بتوانیم جلسات آموزشی اضافی و اختصاصی برای کنترل بهداشتتان (حتی برای عزیزانی که تحت درمان ارتودنسی نیستند) ترتیب دهیم.

و در انتها چنانچه به رغم تمام تلاشتان در کنترل بهداشت موارد زير را ديديد به پزشك خود اطلاع دهيد

• تورم، خونريزي يا احساس خارش، در لثه‌ها.
• وجود سفيدك روي وسايل ارتودنسي و در حاشیۀ دندانها.