خمیر دندان چی استفاده کنیم: سفید کننده، ذغالی، گیاهی یا ...؟

Additional Info

امتیاز کاربران
ضعیفعالی 

 

موضوع خمیر دندان پیوسته یکی از پرسشهای بسیار متداول مراجعین است. اینکه خمیر دندان چه جایگاهی در بهداشت دهان داشته و چقدر اهمیت دارد، چه ترکیباتی باید داشته باشد، چه مارکی را توصیه می کنیم، ذغالی  و سفید کننده و گیاهی بودن خمیر دندان و ... همه از پرسشهایی است که در اینجا تلاش می کنیم تا به بخشی از آنها بپردازیم.

در سایر مقالات مرتبطی که در خصوص بهداشت نوشته ایم، غالبا برای درک بهتر مطلب از مثال شستن ظرف زیاد استفاده کرده ایم. شاید بتوان گفت خمیر دندان در فرآیند بهداشت به نوعی کار مایع ظرفشویی را در شستن ظروف انجام می دهد. شما چه معیارهایی برای انتخاب مایع ظرفشویی انتخاب می کنید؟ این انتخاب شما تا چه اندازه در کیفیت شستشوی ظروف به شما کمک می کند؟ انتخاب مایع ظرفشویی معمولا کمتر بر اساس کیفیت شستشو صورت می گیرد چون اغلب آنها کارایی خوبی دارند و انتخاب مایع ظرفشویی بیشتر بر اساس معیارهای دیگری مثل رایحه، قیمت، سازگاری با پوست و امثال آن صورت می گیرد. ما دندانپزشکان نیز در پاسخ به سوال شما معمولا پاسخی از این جنس می دهیم که اغلب خمیر دندانهای موجود خوب هستند و نوع خمیردندانی که انتخاب می‌کنید تصمیم و تاثیر حیاتی و تعیین کننده بر بهداشت دهان و دندان ندارد و مهمتر کیفیت مسواک زدن و مدت زمانی است که برای بهداشت دهان و دندان خود اختصاص می دهید ( مایع ظرفشویی به شستن کمک می کند، اما کار اصلی توسط حرکت دادن اسفنج یا اسکاچ بر روی ظرف انجام می دهد).

همانطور که متوجه شدید، پاسخ دندانپزشک به شما بیشتر به این منظور است که از وسواس شما در انتخاب خمیر دندان بکاهد. زیرا ترکیبات ضروری و اساسی لازم از دید یک دندانپزشک امروزه در اکثر خمیر دندانها وجود دارد. اما به هر حال شما قصد دارید یک خمیر دندان از میان انواع خمیر دندان موجود در بازار بخرید! پس احتمالا این پاسخ ما کار شما را خیلی راه نمی اندازد. بنابر این احتمالا بدنبال اطلاعات و معیارهای بیشتر و معتبرتری هستید تا در این تصمیم گیری راحت تر باشید.

خمیر دندان ها چه ترکیباتی دارند؟

به دو شکل می توانیم ترکیبات موجود در خمیر دندان را معرفی کنیم: یکی شکل معرفی اجزا معمول تشکیل دهنده هر خمیر دندان است مثل:

  • مواد ساینده
  • طعم دهنده و خشبو کننده ها
  • مواد صابونی و روان کننده
  • رنگ در داخل خمیر دندانها
  • مواد غلظت دهنده
  • ترکیبات داروئی

 مورد آخر بیشتر مورد توجه و پرسش خوانندگان است و البته مواد ساینده هم که بخشی از اثرات سفید کنندگی از این طریق حاصل می شود. حال به این ترکیبات هم قدری می پردازیم:

 

فلوراید (فلوئوراید) اصلی ‌ترین، مهمترین و ضروری ترین ماده از دید دندانپزشک فلوراید است. فلوراید از پوسیدگی جلوگیری می کند. اگر باز بخواهیم از مثال شستن ظرف ظرف استفاده کنیم، فلوراید هم نوعی سم برای باکتریها (آنتی باکتریال) محسوب می شود و هم مانع از چسبندگی آنها به دندان ( مانند ظروف نچسب و تفلون). از دید دندانپزشکان و انجمن های دندانپزشکی، خمیر دندانی که فاقد فلوئوراید باشد مورد تایید نمی باشد.

در محصولات دندانپزشکی چند نوع فلوراید وجود دارد:  سدیم فلوراید، سدیم مونو فلوئورفسفات و فلوئوراید استنوس. فلوراید استنوس، که از پوسیدگی دندان و از حساسیت دندان جلوگیری می‌کند مقدار فلوراید در خمیر دندان بر حسب واحد ppm نمایش داده می شود که معمولا بیش از 1000 واحد بوده که بطور معمول حدود 1500 است اما گاهی ممکن است تا 2800 هم بالا برود. مقدار بیشتر آن از یک طرف خوب است اما از طرفی در صورت بلعیدن این خمیر دندان با غلظت بالا، نگرانی در خصوص مسمومیت ایجاد می شود که در کودکان این نگرانی بیشتر است. به همین خاطر خمیر دندانهای مخصوص کودکان تولید می شوند که در حدود 1000 واحد هستند. باز هم برای احتیاط بیشتر توصیه می شود که روی مسواک با خمیر دندان پر نشود و نهایتا به اندازۀ یک نخود خمیر دندان مالیده شود. برای کودکان حتی می گویند فقط یک لایه نازک نوک دندانه های مسواک مالیده شود.

سیترات روی: سیترات با تشکیل بیوفیلم روی دندان مقابله می کند ( بیوفیلم لایه ای چسبناک روی دندان می شود که امکان لانه کردن باکتری در آن و بر روی دندان را فراهم می کند).

کربنات کلسیم: کربنات کلسیم یکی از مواد ساینده ملایم است. یعنی از طریق سایش سطح دندان به تمیز شدن کمک می کند. طبیعتا استفاده زیاد از آن به سایش بیشتر دندان منجر می شود.

مشتقات آب اکسیژنه: با هدف سفید کردن دندان به خمیر دندان اضافه می شوند چون از ترکیبات رنگ بر یا سفید کننده هستند. این ترکیبات در غلظت بالا اثر سفید کنندگی دارند و در فرآیند "بلیچینگ" یا سفید کردن دندان در دندانپزشکی به کار می روند. غلظت بالای این ماده را باید به شکل کنترل شده و با احتیاط مصرف کرد و نمی توان غلظت زیاد آنرا در خمیر دندان استفاده کرد. به همین جهت، وجود این ترکیبات در خمیر دندان بیش از اینکه اثر بخشی برای سفید کردن داشته باشد، جنبۀ تبلیغاتی دارند.

سدیم لوریل سولفات: ماده ای است که به ایجاد کف منجر می شود.

زغال فعال: در حالی که این ماده به دلیل ادعاهای سفید کنندگی، به یکی از عناصر محبوب خمیردندان تبدیل شده، اما همانند کربنات کلسیم بسیار ساینده است (بیشتر جنبه تبلیغاتی دارد).

نیترات پتاسیم: این ماده در خمیر دندانهای ضد حساسیت استفاده می شوند. از آنجا که تنها سود نیترات پتاسیم کاهش حساسیت است ، چیزی نیست که همه به آن نیاز داشته باشند. قیمت این خمیر دندانها نیز قدری بالاتر است و این گرانی لزوما به مفهوم مرغوبیت بیشتر نیست. برخی از دندانپزشکان استفاده از این خمیر دندانها را برای مدت طولانی و یا حتی به شکل خمیر دندان توصیه نمی کنند و معتقدند بد نیست که مسواک زدن با خمیر دندان معمولی انجام شود و از خمیر دندانهای ضد حساسیت مثل پماد به مدت مثلا 10 دقیقه روی دندانهای حساس مالیده و سپس شسته شود. این خمیر دندانها فقط حساسیت های دندانی را کاهش می دهند و برای دردهای ناشی از پوسیدگی، التهاب و عفونت لثه تاثیر چندانی ندارند.

تریکلوزان در داخل خمیر دندانها که باعث کنترل پوسیدگی دندان ، بیماری های لثه و کاهش پلاک و بوی بد دهان می شود.

پیروفسفاتها این ترکیبات در کنار مواد ساینده تشکیل جرم بر روی دندان‌ها را کاهش می‌دهند. غالبا به شکل سدیم و یا پتاسیم پیروفسفات‌ در خمیر دندان‌ افزوده می شوند. واژه تبلیغاتی Anti- tartar معمولاروی بسته خمیر دندانهای حاوی این مواد به چشم می خورد.

 

خب، حالا چی بخریم؟

بعنوان راهنمای خرید، شاید این چند نکته بعنوان جمع بندی برایتان کافی باشد:

  • حتما حاوی یکی از ترکیبات سه گانه فلوراید باشد ( همین یک نکته می توانید کافی باشد)
  • ترجیحا دارای تاییدیه انجمن های دندانپزشکی آمریکا یا بین المللی باشد (ADA or FDI)
  • اگر آلرژی به یک سری از مواد دارید، ترکیبات را روی قوطی بخوانید. به ترکیبات خمیر دندان توجه کنید.
  • خمیر دندانهایی با عنوان سفید کننده یا بیشتر جنبه تجاری و تبلیغاتی دارند و یا حاوی مقادیر زیادی مواد ساینده هستند. در استفاده از این خمیر دندانها با هدف سفید شدن دندانها همانند بلیچینگ افراط و زیاد دل خوش نکنید. اثرات واقعی آنها کمتر از آن چیزی است که رضایت مصرف کننده را جلب کند.
  • گاهی برخی به اسانس نعناع که شایعترین مزه خمیر دندان است ممکن است حساس باشند. از طعم های دیگر می توانید استفاده کنید (دارچین طعم شایع دیگری می باشد)
  • اگر خمیر دندان ضد حساسیت (نه مسکن دندان درد) لازم دارید، نیترات پتاسیم و/یا استنوس فلوراید در ترکیبات آن وجود داشته باشد. بهتر است این خمیر دندان را به عنوان دارو قلمداد کنید نه بعنوان خمیر دندان عادی.
  • برای کودک خمیر دندان مناسب کودکان تهیه کنید که میزان فلوراید آن کمتر است یا مقادیر بسیار کمی از خمیر دندان بزرگسالان را تحت نظارت به کار ببرید.

در خصوص بحث خمیر دندانهای گیاهی/ارگانیک و دیدگاههای طب سنتی مقاله جداگانه ای نوشته شده تا از طولانی شدن مطلب پرهیز کنیم. در صورت علاقه می توانید برای ادامه به  مقالۀ بعدی ما مراجعه فرمایید.

 

نقشه سايت

شما اینجا هستید: خانه مقالات بهداشت دهان و دندان خمیر دندان چی استفاده کنیم: سفید کننده، ذغالی، گیاهی یا ...؟